Artikelen

Rond 1960 was Het Concertgebouw het brandpunt van de jazzbeleving in Nederland. Het was de plek waar nieuwe klanken voor het eerst hoorbaar werden. Zestig jaar na dato is de magie van de nachtconcerten nog niet vervaagd.

Het overlijden van Gustav Mahler in 1911 maakte een einde aan zijn dirigeerbeurten bij het Concertgebouworkest. Duurde het daarom zeven jaar voordat zijn Negende symfonie aan bod kwam – en dan nog in een onvolledige vorm?

Marius Flothuis, voormalig artistiek leider van het Concertgebouworkest, publiceerde in 1954 een vurig betoog voor het vieren van de vrede. 'Het lijkt wel alsof de Nederlander bevreesd is eens ronduit te juichen, vrolijk te zijn, te tonen dat hij zich gelukkig voelt.'

1942. Bij de deur van Het Concertgebouw hangt een bordje 'voor Joden verboden'. Maar tot grote woede van weekblad ‘De Storm SS’ staan toelichtingen op concerten nog steeds bol van Joodse componisten en musici. Bewuste stellingname?

De serie-B van het Koninklijk Concertgebouworkest heeft een lange geschiedenis. Maar hoe is de serie ooit begonnen? En waarin verschilde het abonnementsconcert in de begindagen van het orkest met dat van nu? Een terugblik op de origines van een grote traditie.

Eind oktober stond Mariss Jansons opnieuw voor het Koninklijk Concertgebouworkest, dat hij van 2004 tot 2015 leidde als ­chef-dirigent. Hoe verging het hem eigenlijk toen hij begon als ­gastdirigent bij het Concertgebouworkest?

Het concert op 8 juni door de Sächsische Staatskapelle Dresden is ­aanleiding eens in de geschiedenis te duiken. Hoe klonk een Midden-­Europees orkest?

In maart en april stond het Tweede pianoconcert van Sergej Prokofjev op de lessenaars van het Concertgebouworkest. Deze maand volgt het Derde. De componist introduceerde beide pianoconcerten zelf als solist bij het orkest. En kwam daarbij uitgebreid aan het woord in Nederlandse dagbladen.

Op 5 maart 2016 overleed Nikolaus Harnoncourt, de man die het denken over muziek veranderde en een dirigent die zich niet liet begrenzen. Hij had een hechte band met het Koninklijk Concertgebouworkest, dat een jaar later zijn concerten met Thomas Hengelbrock aan hem opdraagt.

Ook dit jaar gaat het Koninklijk Concertgebouworkest naar New York en Washington voor een bliksembezoek. De eerste keer dat het orkest de grote oversteek maakte, in 1954, ging dat heel anders. Preludium deed daar toen uitgebreid verslag van.

Het Koninklijk Concertgebouworkest reisde het voor het eerst naar Japan in 1962. Een voorlichtingsavond moest de orkestleden voorbereiden op de reis. 'Bij een begroeting met een rechte rug buigen, vriendelijk glimlachen, maar nooit door de ­knieën ­zakken, dat doen alleen onbeschaafde boeren’