achtergrond
Het Concertgebouworkest zit deze maand in de orkestbak van De Nationale Opera voor de twee eeuwen oude opera Der Freischütz. Wat is eigenlijk een ‘Freischütz’? En hoe werd het stuk een nationaal Duits symbool?
Componisten hebben een eenzaam beroep. Ze schrijven hun noten in afzondering en doen niet aan gezamenlijk werkoverleg. Toch hebben ze elkaar altijd weten te vinden – als raadgever, klankbord, of juist als boksbal. Het eerste deel van een vervolgverhaal over strijd en samenwerking onder componisten.
Editie mei
Gedanst zal er niet worden in de Grote Zaal, maar dat weerhoudt het Concertgebouworkest er niet van om onvervalste danssuites te spelen van Jean-Philippe Rameau en tijdgenoten. Wat is dat voor muziek, en wat voor betekenis had ze in haar tijd?
Op 6 mei speelt het Concertgebouworkest Pas de deux van Otto Ketting. Elmer Schönberger, auteur van de recent verschenen biografie over deze Nederlandse componist, heeft goede herinneringen aan het werk. ‘Het stuk deed me stuiteren in mijn stoel.’
Béla Bartók was evenveel pianist als componist. Zijn veelzijdigheid horen we onder meer terug in zijn drie pianoconcerten, in verschillende fasen van zijn leven gecomponeerd. Het Concertgebouworkest zet ze samen op één programma.
Sjostakovitsj’ Twaalfde symfonie, ‘Het jaar 1917’, wordt nog altijd met argusoren beluisterd. Waarom schreef Sjostakovitsj, lang na Stalins dood, zijn meest ‘stalinistische’ symfonie?
Het gaat niet goed met de kenmerkende parasoldennen in Rome. Maar in Respighi’s Pini di Roma zijn ze onsterfelijk – en staan ze voor een diepgeworteld misverstand.
Deze maand zijn er verschillende violen van Antonio Stradivari te horen in de Grote Zaal: in handen van solisten Janine Jansen en Simone Lamsma, en van enkele violisten van het Concertgebouworkest. Wat maakt een Stradivarius tot een Stradivarius?
De onlangs overleden Paddy Moloney, leider van de legendarische Ierse folkband The Chieftains, stelde dat folk aan de basis van alle muziek ligt, ook aan die van klassieke meesters als Joseph Haydn en Ludwig van Beethoven. Toch blijven hun volksliedbewerkingen schromelijk verwaarloosd in vergelijking met de rest van hun oeuvre.
Hoe heeft zich in het cultureel diverse Amerika een muzikale identiteit gevormd? De ontwikkeling van de betrekkelijk jonge Amerikaanse muziek kent hoogtepunten en diepe dalen, helden en slachtoffers. Een essayistische verkenning.
Opvallend veel van de gedichten van Thomas Hardy vonden hun weg naar Britse liedcomponisten. Wie was de schrijver en wat maakt zijn poëzie zo muzikaal?
Bernard Haitink, eredirigent en voormalig chef-dirigent van het Concertgebouworkest, blies op 21 oktober zijn laatste adem uit. Daarmee verloren we een van de grootste en meest geliefde dirigenten ter wereld.
Van zijn oudste bewaard gebleven compositie – en een zomeridylle – tot aan de duisternis van het Schicksalslied: hoe Johannes Brahms als koorcomponist zijn ware stem vond. En tegelijk zijn echte stem verloor.
Carl Nielsen (1865-1931) is de beroemdste componist van Denemarken. Maar vertegenwoordigt hij ook een nationale stijl, een ‘Deense school’?
Uitgegumde noten, symfonieën die het papier niet hebben gehaald - aan het eind van een seizoen vol ongespeelde concerten en niet gehoorde noten verdiept Elmer Schönberger zich in het fenomeen denkbare muziek.
Deze maand speelt het Concertgebouworkest bij De Nationale Opera Die ersten Menschen, waarmee Rudi Stephan een nieuwe muzikale richting insloeg – vlak voordat hij aan het front omkwam. We bekijken zijn muziek door de ogen van musicoloog en oud-orkest-directeur Marius Flothuis.
