Nieuwe panelen zorgen voor betere pop-akoestiek

31 juli 2019 was een bijzondere dag: voor de eerste keer werden de in opdracht van Het Concertgebouw ontwikkelde echo-werende ­geluidspanelen gebruikt. Deze panelen, zaalbreed opgehangen tegen de achterwand onder het frontbalkon, dempen de weerkaatsing van het geluid uit de luidsprekers boven het podium – met een beter uitgebalanceerde totaalklank tot gevolg. Het verbeteren van het geluid bij versterkte concerten heeft doorlopend de aandacht, en aan dit eerste concert met de nieuwe akoestische panelen gingen jaren van testen en experimenteren vooraf. 

Tegenwoordig wordt de akoestiek van nieuw te bouwen concertzalen minutieus berekend en uitgemeten, maar ten tijde van de bouw van Het Concertgebouw in de jaren 1880 was het verschijnsel akoestiek nog één groot mysterie. Formules om te voorspellen wat het effect is van bouwmaterialen, afmetingen, vormen, ornamenten op de klank in een bepaalde ruimte bestonden nog niet. Al nam architect Dolf van Gendt het ‘schoenendoosmodel’ van het naar verluidt fraai klinkende Neue Gewandhaus in Leipzig als voorbeeld, de akoestiek van de Grote Zaal was toch goeddeels een toevalstreffer. Het symfonische repertoire klonk en klinkt er beter dan waar ook en de negentiende-eeuwse concertzaal prijkt tot op heden onbetwist in de toplijstjes van mooiste akoestieken ter wereld.

Theatertechnicus Alfons Hutschemaekers, zo’n twintig jaar werkzaam voor Het Concert­gebouw, zei het laatst nog in De Telegraaf: ‘De geweldige akoestiek is een cadeautje; een erfenis die we koesteren.’ Iedere renovatie of aanpassing wordt dan ook zorgvuldig onderzocht en afgewogen. En waar bij versterkte muziek de klassieke zaal niet helemaal op eigen kracht alles mooier doet klinken, kan techniek een handje helpen.

foto's: Jop Starmans e.a.

Drummer tijdens de testdag 

Februari 2017: testdag met drummer, gordijnen, boxen, mengpanelen en meetapparatuur.

Camouflage door printjes van de zaal

Doordat de akoestische panelen zijn bedrukt met foto’s van de zaalwand erachter vallen ze de meeste concertbezoekers niet direct op.

Zware geluidsabsorberende wol

De aluminium frames (licht!) zijn opgevuld met Texelse schapenwol (zwaar!). Bij een test in april 2019 zijn de panelen nog niet bekleed. 

Oud toegangskaartje gevonden

Bij de werkzaamheden werd in de vloer van het balkon een toegangsbewijs uit 1957 gevonden.

Hijsmachines in het balkon

In het balkon zijn hijsmachines aangebracht. Door gaten in de balkonvloer loopt het staaldraad waaraan de panelen worden opgehangen.