Wat hoort een nachtwandelaar?

Wat betekent luisteren voor jou?

‘Je hoort van alles, dag en nacht, maar luisteren is iets anders. Luisteren gaat samen met opmerkzaamheid. Op het moment dat je echt aanwezig bent, is er opeens een heel akoestisch landschap om je heen dat informatie bevat. Als je goed luistert begrijp je beter waar je bent. Er is een verschil tussen je gedachteloos door de dag bewegen en luisteren naar wat er om je heen gebeurt. Als kind ben je opmerkzamer met betrekking tot de dingen om je heen. Tijdens de nachtwandelingen die ik organiseer, oefen ik het aanwezig zijn. Geur en geluid zijn belangrijker op zo’n moment, omdat je bijna niets kunt zien. Laatst maakte ik een nachtwandeling door het Diemerbos, daar hoor je heel hard de ringweg. Als je ’s nachts gaat wandelen, merk je pas hoe hard dat geluid is.’

Luister je anders dan anderen?

‘Mijn fascinatie voor de nacht heeft te maken met de overvolle wereld waarin we leven, met mijn somberheid over de klimaatontwrichting. Van de schaduwen en grijstinten in de nacht word ik rustig. Het nachtgezicht van de wereld is totaal anders dan het daggezicht, dat vind ik fascinerend. Je gaat op een andere manier zien en horen. Ik had die gevoeligheid als kind al, in horen, voelen, ruiken. Door de vele prikkels om je heen word je afgesloten van de wereld.’

‘Als je ’s nachts gaat wandelen, merk je pas hoe hard geluid is.’

Wat hoor je graag?

‘Duiven. Ze hebben een rustgevend geluid. Er waren vroeger altijd duiven bij mijn oma in de tuin, precies onder het raam waar ik sliep. Ik vond dat huis ook heel fijn. Het geluid van duiven is vertrouwd en prettig. Het leuke vind ik dat ze alledaags zijn, ze zijn overal. En ze zijn royaal in het geluid dat ze maken.

Mijn grootvader speelde viool, altijd. Zelf heb ik even viool gespeeld. Ik vond het een ingewikkeld instrument, waar moest ik precies mijn vingers zetten? De strijkstok heeft paardenhaar, heel vreemd. Maar de klank van de viool vind ik, door mijn grootvader, echt prachtig. Ik hou van instrumenten waarin je het hout hoort.’

Wat wil je liever niet horen?

‘Het geluid van vliegtuigen vind ik vreselijk. Dat is echt geweld. Ik woon in Amsterdam, wat Schiphol over de bewoners uitstort vind ik abnormaal. Als je wandelt in het Amsterdamse Bos schrik je enorm van het lawaai van vliegtuigen, en het kan niet anders dan dat dat lawaai een enorme impact heeft op de dieren. Ik vlieg bijna niet meer, en kan ook niet in een vliegtuig zitten zonder te denken: wat maak ik veel lawaai. Ik ben al jaren veel bezig met lichtvervuiling, maar dat gaat vaak samen met geluid. Wel lastig, zo’n focus. Ik kan tegenwoordig woedend worden om een felverlicht voetbalveld. Hoeveel insecten sterven er niet dagelijks ron­dom lantarens?’

Wat is het mooiste dat je ooit gehoord hebt?

‘Het hart van mijn kinderen tijdens de echo, dat is een soort galopperend geklop, dat vond ik heel mooi. Het is een raar geluid ook, een soort onder­watergeluid, sonarachtig.’

Wat zou je ooit nog willen laten horen en aan wie?

‘Er bestaat een vreemde vogel, de roerdomp, die maakt een gek, laag geluid, alsof er een heel grote mobiele telefoon ligt te trillen ergens in een moeras. Dat wil ik graag met mijn kinderen delen.

Ik zou het fijn vinden als meer mensen een nachtwandeling meemaken. Door je even terug te trekken uit de luidruchtige omgeving hoor je de stilte erg goed. Je komt in een soort vreemde rustbubbel terecht. Alsof de bomen stilte ademen – je ervaart ruimte. Het is ook leuk om erover na te denken welke dieren daar zijn en op welke manieren ze met elkaar communiceren, met geluiden die voor ons niet hoorbaar zijn. Of vleermuizen, die zich met zulke geluiden een 3D-beeld vormen van hun omgeving, dat is toch ongelofelijk?’