Zo klinkt Mahler bij het Concertgebouworkest

De geschiedenis bewijst dat een muzikale vriendschap goud waard is. Gustav Mahlers hechte band met dirigenten draagt bij aan de vroege geluidsopnamen van zijn muziek in het platentijdperk, beginnend met 78-­toeren schellakplaten. De vroegste geluidsregistratie is van zijn Tweede symfonie onder leiding van Oskar Fried uit 1924. Veertien jaar later neemt Bruno Walter de Negende symfonie op, een jaar daarna legt Willem Mengelberg samen met het Concertgebouworkest de Vierde symfonie vast. Deze drie opnamen zijn historisch van onschatbare waarde en brengen ons dichtbij de klankwereld zoals Mahler die bedoelde.

Willem Mengelberg is een groot pleitbezorger van Mahlers muziek. Met het Concertgebouworkest legt hij in veelvuldige uitvoeringen een solide basis voor de zogenaamde Mahler-traditie. De registratie van de Vierde symfonie in 1939 is het startschot voor een gestage stroom van opnamen. Eduard van Beinum wordt na de Tweede Wereldoorlog de nieuwe chef-dirigent en zet deze traditie voort. Zijn discografie verraadt echter een voorliefde voor Anton Bruckner. Vanaf midden jaren vijftig komen er steeds meer stereo-opnamen op de markt, met een fraaier en breder klankbeeld. In 1961, twee jaar na het plotselinge overlijden van Van Beinum, wordt Bernard Haitink de nieuwe chef-dirigent van het Concertgebouworkest. Zijn aanpak van Mahlers werken komt met de nieuwe opnametechnieken uitstekend uit de verf. Hij neemt met het orkest voor Philips alle symfonieën op en gooit wereldwijd hoge ogen met deze registraties. 

Zelfs de akoestiek van Het Concertgebouw wordt ‘gevangen’

Met de komst van de digitale compact disc midden jaren tachtig wordt de weergave van Mahlers muziek in de huiskamer dynamischer. Zonder vervorming is het bereik tussen luid en fluisterzacht groter, waardoor de muziek energieker klinkt. Zelfs de akoestiek van Het Concertgebouw wordt ‘gevangen’, waardoor de concertzaal door de speakers steeds realistischer wordt. Chef-dirigenten Riccardo Chailly, Mariss Jansons en Daniele Gatti profiteren van de digitale vooruitgang en leveren stuk voor stuk prachtige opnamen met het Concertgebouworkest, ieder met z’n eigen specifieke kijk op de klankwereld van Mahler. 

De kwaliteiten van het Concert­gebouworkest zijn geknipt voor het Mahler-repertoire. Bijna levenslang speelt het orkest onder ­diverse dirigenten zijn werken. Al deze ervaring resulteert in een uitzonderlijke souplesse, transparantie, gevoel voor detail en fijnzinnige emotionaliteit. Bernard Haitink is gesprekspartner bij uitstek van het orkest. Zijn etherische, bijna transcendente benadering is uniek en raakt de perfectie. Ook te genieten via de online kanalen van vandaag.