Zo klinkt Tsjechische muziek
door Martijn Voorvelt 25 sep. 2023 25 september 2023
Tsjechië is ontstaan uit de regio’s Bohemen, Moravië en Tsjechisch-Silezië. Het gebied heeft vooraanstaande componisten en veel bijzondere muziek voortgebracht. Zeven klinkende voorbeelden.
-
Boheems landschap met de berg Milleschauer
Door Caspar David Friedrich, 1808
Boheems landschap met de berg Milleschauer
Door Caspar David Friedrich, 1808
-
Boheems landschap met de berg Milleschauer
Door Caspar David Friedrich, 1808
Boheems landschap met de berg Milleschauer
Door Caspar David Friedrich, 1808
1
Jan Dismas Zelenka – Missa votiva (1739)
Recent onderzoek levert steeds meer informatie op over de nog relatief raadselachtige Zelenka, die door onder meer Johann Sebastian Bach werd beschouwd als een van de grootste componisten van zijn tijd. Aan het eind van zijn leven schreef hij een aantal imposante missen.
2
Bedřich Smetana – Má vlast (1874-79)
Aangestoken door de Národní obrození (‘Nationale wedergeboorte’) verdiepte Smetana – opgegroeid met Duits als moedertaal – zich in de Tsjechische taal en volksmuziek. Van het zesdelige orkestwerk Má vlast (‘Mijn vaderland’) werd vooral het deel Vltáva (‘De Moldau’) een wereldwijde hit.
3
Antonín Dvořák – Pianokwintet nr. 2, op. 81 (1887)
Bij Dvořák tieren ritmes en melodieën uit de Moravische en Boheemse volksmuziek welig. Een van de vele voorbeelden is het onweerstaanbare Tweede pianokwintet.
4
Josef Suk – Symfonie nr. 2, ‘Asrael’ (1905-06)
Het leven van Josef Suk nam een dramatische wending toen zijn mentor en schoonvader Antonín Dvořák in 1904 stierf, en een jaar later diens dochter Otilie – Suks vrouw dus. De Tweede symfonie is een groots muzikaal monument voor beiden.
5
Leoš Janáček – Sinfonietta (1926)
Aan het eind van zijn leven verwerkte Janáček zijn diepgaande kennis van de Tsjechische taal en Moravische volksmuziek in tientallen composities met een onvergelijkbare moderne twist. Zijn Sinfonietta viert de onafhankelijkheid van de stad Brno en het Tsjechische volk.
6
Bohuslav Martinů - Otvírání studánek (1955)
Niet lang na zijn studie bij Suk emigreerde Martinů naar Frankrijk, waarna hij voor de nazi’s naar de Verenigde Staten vluchtte. Toch bleven zijn roots altijd hoorbaar, zoals in zijn ode aan de Boheemse bergen, de cantate Otvírání studánek (‘Het openen der bronnen’).
7
Iva Bittová – Ne nehledej (1994)
Componist, zangeres en violiste Bittova vermengt al veertig jaar traditionele Slavische en Roma-muziek, rock en avant-garde. Meestal in samenwerking met anderen, al is ze solo net zo indrukwekkend. Ne nehledej betekent ‘Stop met zoeken’; de zoektocht eindigt op YouTube via bit.ly/3P5cUMV of op Spotify.
1
Jan Dismas Zelenka – Missa votiva (1739)
Recent onderzoek levert steeds meer informatie op over de nog relatief raadselachtige Zelenka, die door onder meer Johann Sebastian Bach werd beschouwd als een van de grootste componisten van zijn tijd. Aan het eind van zijn leven schreef hij een aantal imposante missen.
2
Bedřich Smetana – Má vlast (1874-79)
Aangestoken door de Národní obrození (‘Nationale wedergeboorte’) verdiepte Smetana – opgegroeid met Duits als moedertaal – zich in de Tsjechische taal en volksmuziek. Van het zesdelige orkestwerk Má vlast (‘Mijn vaderland’) werd vooral het deel Vltáva (‘De Moldau’) een wereldwijde hit.
3
Antonín Dvořák – Pianokwintet nr. 2, op. 81 (1887)
Bij Dvořák tieren ritmes en melodieën uit de Moravische en Boheemse volksmuziek welig. Een van de vele voorbeelden is het onweerstaanbare Tweede pianokwintet.
4
Josef Suk – Symfonie nr. 2, ‘Asrael’ (1905-06)
Het leven van Josef Suk nam een dramatische wending toen zijn mentor en schoonvader Antonín Dvořák in 1904 stierf, en een jaar later diens dochter Otilie – Suks vrouw dus. De Tweede symfonie is een groots muzikaal monument voor beiden.
5
Leoš Janáček – Sinfonietta (1926)
Aan het eind van zijn leven verwerkte Janáček zijn diepgaande kennis van de Tsjechische taal en Moravische volksmuziek in tientallen composities met een onvergelijkbare moderne twist. Zijn Sinfonietta viert de onafhankelijkheid van de stad Brno en het Tsjechische volk.
6
Bohuslav Martinů - Otvírání studánek (1955)
Niet lang na zijn studie bij Suk emigreerde Martinů naar Frankrijk, waarna hij voor de nazi’s naar de Verenigde Staten vluchtte. Toch bleven zijn roots altijd hoorbaar, zoals in zijn ode aan de Boheemse bergen, de cantate Otvírání studánek (‘Het openen der bronnen’).
7
Iva Bittová – Ne nehledej (1994)
Componist, zangeres en violiste Bittova vermengt al veertig jaar traditionele Slavische en Roma-muziek, rock en avant-garde. Meestal in samenwerking met anderen, al is ze solo net zo indrukwekkend. Ne nehledej betekent ‘Stop met zoeken’; de zoektocht eindigt op YouTube via bit.ly/3P5cUMV of op Spotify.