Even voorstellen: Mirga Gražinytė-Tyla

Muzikaal gezin

Mirga Gražinytė-Tyla werd geboren in een muzikaal gezin. ‘Mijn vader was koordirigent en mijn moeder zong in zijn koor. Dus als het koor op reis ging, ging ik mee. Als vierjarige zat ik bij mijn vaders koordirectielessen en keek ik hoe de jonge studenten dirigeerden. Thuis werd veel gezongen. Mijn moeder was ­pianiste en begeleidde zangers. Dat maakte allemaal grote indruk op een klein meisje.’ Mirga’s jongere zus, Onutė Gražinytė, werd pianiste.

Dagelijkse kost

In Vilnius zijn muziek en kunst dagelijkse kost op school. ‘Als dertienjarige kon je al kiezen voor het vak dirigeren. Ik ­leerde er de basistechnieken en dirigeerde koorrepetities. (…) In het laatste schooljaar was er een operaproject waar al mijn klasgenootjes aan meededen. Ik dirigeerde het orkest. De ervaring van het muziek maken was zo intens dat ik daar mijn hele leven mee bezig wilde zijn.’

Birmingham

In februari 2016 volgde ze Andris Nelsons op als chef-dirigent van het City of Birmingham Sym­phony Orchestra. Met ingang van het huidige seizoen 2022/2023 heeft ze haar titel in Birmingham ingeruild voor die van eerste gastdirigent, om zich meer te kunnen concentreren op de muziek dan op administratieve verantwoordelijkheden.

Stilte

Ze voegde het woordje Tyla aan haar naam toe, wat in het Litouws ‘stilte’ betekent. ‘Schrijvers en muzikanten hebben vaak een artiestennaam, dus waarom een dirigent niet? Ik heb die toevoeging bedacht om mijn naam wat eenvoudiger te maken, maar dat is niet helemaal gelukt’, zegt ze lachend. ‘Stilte is tegenwoordig misschien wel de mooiste muziek, ze is zeldzaam geworden.’

Doorbraak

Mirga Gražinytė-Tyla studeerde in Graz, Bologna, Leipzig en Zürich, en was in 2009 assistent van Kurt Masur bij het Orchestre National de France. In 2012 brak ze internationaal door toen ze op de Salzburger Festspiele de Young Conductors Award won. Een Dudamel Fellowship in 2012/2013 bij de Los Angeles Philharmonic werd gevolgd door uitnodigingen van orkesten en operahuizen wereldwijd. In Los Angeles werd ze assistent-­dirigent en vervolgens associate conductor.

Weinberg

De violist Gidon Kremer liet haar in 2015 kennismaken met de muziek van Mieczysław Weinberg. Sindsdien ontwikkelde ze zich tot een groot voorvechter van deze veronachtzaamde componist. ‘Hoe vaker ik zijn muziek uitvoer, hoe interessanter ze wordt. Het oeuvre van Weinberg is groot en ongelooflijk rijk. Ik kan wel zeggen dat Weinberg een liefde voor het leven is.’

Amsterdam

In mei 2019 maakte ze haar Concertgebouwdebuut met haar City of Birmingham Symphony Orchestra en deze gouden combinatie keerde afgelopen 21 maart terug in de Grote Zaal. Het Concert­gebouworkest nodigde haar uit voor een eerste ­samenwerking in het voorjaar van 2021, maar dat werd vanwege de pandemie twee jaar uitgesteld. Op 19, 20 en 21 april 2023 staat ze alsnog voor het orkest.

Discografie

Haar eerste cd bij Deutsche Grammophon uit 2019 met symfonieën van Weinberg, een samenwerking tussen het City of Birmingham Symphony Orchestra en Kremerata Baltica, won een O­pus Klassik en een Gramophone Award en wordt beschouwd als een essentiële bijdrage aan de herontdekking van Weinbergs oeuvre. Meer albums volgden, met muziek van Šerkšnytė, Elgar, Britten, Walton en Vaughan Williams.

De citaten in dit artikel zijn afkomstig uit een interview met de dirigente in Preludium van mei 2019. Lees het complete interview hier.