Het Esmé Quartet brengt een programma waarin de seizoenen voorbijkomen. Naast strijkkwartetten van Joseph Haydn en Antonín Dvořák spelen ze muziek van de Chinees-Amerikaanse Kui Dong en de Koreaans-Amerikaanse Juri Seo. Altviolist Dimitri Murrath vertelt over de keuze voor dit thema en de bijdragen van de twee eigentijdse componistes.

Gezien de lengte van de werken zou je kunnen denken dat de kwartetten van Haydn en Dvořák het uitgangspunt waren voor dit concert. Murrath bestrijdt dat. ‘We hadden de twee eigentijdse werken al’, zegt hij. ‘Ons kwartet, dat oorspronkelijk uit vier Koreaanse strijkers bestond, wil graag muziek van Aziatische vrouwelijke componisten presenteren.’

Dong en Seo

Murrath: ‘We ontmoetten Kui Dong na een concert waarin we werk van György Ligeti speelden. Ze was zo onder de indruk van onze uitvoering dat ze ons de partituur van Spring, Summer, Autumn and Winter gaf. We spelen het eerste deel, Spring. Dat is alleen voor strijkkwartet. In de drie andere delen zitten ook Chinese instrumenten. Spring is een fantastisch stuk. Je ziet voor je hoe er aan het begin van de lente steeds meer vogels komen, en hoe de velden en de bomen in bloei gaan staan. Het slot zit vol leven.’

Fall-Winter uit Infinite Season van Juri Seo beweegt precies de andere kant op. De muziek verstilt en eindigt in een zacht kwetteren van sneeuwgorzen. In dit werk ziet Seo de vier strijkers als een veelstemmige vlucht vogels die nauw samenwerken. ‘We vonden dit werk zo bijzonder dat we haar onmiddellijk gevraagd hebben om een nieuw stuk voor ons te schrijven. Dat zal in december klaar zijn, te laat om het voor ons concert in Amsterdam op het programma te zetten. Wat de combinatie van Kui Dong en Juri Seo interessant maakt is dat ze zo verschillen; in de manier waarop ze de muziek noteren, maar ook voor wat betreft hun ­klankwereld. Juri Seo grijpt terug op oudere klassieke tradities. Ook al verwerkt ze veldopnamen in haar muziek, ze werkt met een structuur van thema en variaties. Kui Dong gebruikt elementen van minimal music en mechanische muziek. Toch klinkt het resultaat natuurlijk en organisch.’

Cherry Blossoms; door Damien Hirst, 2019

Het was Murrath die Juri Seo bij zijn collega’s introduceerde nadat hij muziek van haar hoorde. ‘Ik was daar zo van onder de indruk dat ik aan het kwartet voorstelde om Fall-Winter in ons nieuwe programma op te nemen. Pas daarna zijn we haar gaan opzoeken. Onderweg naar een concert gingen we bij haar langs om het voor te spelen. Het is een voorrecht om met componisten samen te kunnen werken aan hun muziek. Je krijgt ook de mogelijkheid om het beeld dat je van hen hebt te toetsen aan hoe ze in werkelijkheid zijn, hun gewoonten, hun manier van praten. Juri is heel nuchter en praktisch, heeft grote belangstelling voor de natuur.’

Of het Esmé Quartet ook een opdracht gaat verstrekken aan Kui Dong, kan Murrath nog niet zeggen. ‘De samenwerking met Juri Seo sprak eigenlijk vanzelf, omdat ze net als de drie andere leden van het kwartet een Koreaanse achtergrond heeft. We hebben nog geen plannen met Kui Dong. Anderzijds willen we meer opdrachten gaan verstrekken omdat we het belangrijk vinden het repertoire voor strijkkwartet verder uit te breiden om het als eigentijds genre in leven te houden. Misschien dat we later bij haar aan­kloppen.’

Haydn en Dvořák

Behalve de composities van Kui Dong en Juri Seo speelt het Esmé Quartet twee werken die tot het standaard strijkkwartetrepertoire horen, het Strijkkwartet in Bes groot, opus 76 nr. 4 van Joseph Haydn en het Strijkkwartet nr. 13 in G groot van Antonín Dvořák. Murrath licht toe: ‘Omdat we al twee stukken hadden met de seizoenen als onderwerp, zochten we er twee bij die daarop konden aansluiten. We beginnen met Haydns ‘Sonnenaufgang’, een prachtig werk waarin je kunt horen hoe de natuur in de lente opbloeit. Het enige jaargetijde dat we dan nog misten was de zomer. Daarvoor is het Dertiende strijkkwartet van Dvořák ideaal, de muziek is doortrokken van een zomers gevoel. Blakerende, koo­rtsachtige hitte gevolgd door een intens onweer. Maar het is ook heel uitbundig. De zomer is het jaargetijde waarin mensen de tijd hebben om feest te vieren. Dvořák was op de toppen van zijn kunnen. Het is geen gemakkelijk werk om uit te voeren, maar het geeft ons en ons publiek een fantastische beleving met de verschillende klankwerelden die hij achtereenvolgens voorschotelt.’

Het Esmé Quartet werd in 2016 in Duitsland opgericht door vier vrouwen met een Koreaanse achtergrond. Sinds 2023 is Dimitri Murrath, een in België geboren Amerikaan, de vervanger voor de oorspronkelijke altvioliste Jiwon Kim. Hoe dat is, als niet-Koreaan in het gezelschap? Dat ging heel vanzelfsprekend, zegt hij. ‘Vanaf de eerste noot die we samen speelden voelde ik me thuis. Dat bleek wederzijds. Ik zou invallen voor een enkele tournee, maar na een paar dagen al vroegen ze me of ik lid van het kwartet wilde worden. Ze noemen me een ere-Koreaan.’